W Słońsku są tylko 3 drzewa chronione jako pomniki przyrody – dąb szypułkowy w parku, lipa szerokolistna przed zamkiem i topola czarna rosnąca niedaleko Stacji Pomp. Wszystkie drzewa są niezwykle ważne. Potrafią przez dziesiątki lub nawet setki lat rosnąć w jednym miejscu i stawiać czoła przeciwnościom takim jak wiatr, susza czy też zwierzęta. Bez ponoszenia wydatków z naszej strony oczyszczają powietrze, produkują tlen i schładzają otoczenie. Pomnikami przyrody są drzewa sędziwe, które dodatkowo stanowią niezwykle ważne siedliska dla innych organizmów: owadów i grzybów. Z upływem lat w tkankach budujących drzewo zachodzą naturalne procesy i podobnie jak ludzie, drzewa się starzeją. Przestają intensywnie przyrastać na grubość i na wysokość, obumiera drewno wewnątrz pnia, pojawiają się próchnowiska i dziuple, zamierają konary w koronie. Mimo tego, w tej fazie życia drzewa mogą zachować żywotność przez wiele lat, ale by nie stanowiły ryzyka dla ludzi, wymagają zwiększonego nadzoru,
Towarzystwo Przyjaciół Słońska Unitis Viribus od lat dba o zadrzewienia w naszej gminie. Dlatego też zleciliśmy wykonanie ekspertyzy starej topoli czarnej. To piekne, stare drzewo, o imponujacych rozmiarach rośnie blisko budynku mieszkalnego, przy udostępnionym dla ruchu pojazdów wale przeciwpowodziowym. W przeszłości były to dwa egzemplarze rosnące obok siebie, dziś stanowią drzewo jednopniowe o obwodzie ponad 7 metrów. Badania przeprowadzili specjaliści z Pracowni Przyrodniczej Sosenka ze Szczecina. Oprócz wizualnej oceny drzewa, wykonali badania wnętrza pnia przy użyciu tomografu, ocenili stan tkanek drzewnych za pomocą rezystografu oporowego, ryzyko złamania pnia oraz stabilność drzewa w gruncie. Wyniki badań tomograficznych wskazują na zaawansowany rozkład tkanki drzewnej, jednak w przypadku tak okazałych i wiekowych drzew poziom rozkładu należy uznać za całkowicie naturalny – drzewa w tym wieku zachowują aktywność fizjologiczną korzystając z przewodzenia asymilatów oraz wody i soli mineralnych z ostatnich kilku przyrostów na obwodzie pnia. Topola wykazuje też zadowalającą stabilność w gruncie oraz prawidłową wytrzymałość pnia na złamanie. A najważniejsze zalecenia dla W ekspertyzie zostały sformułowane zalecenia:
Ponieważ konary topoli w przeszłości łamały się, w celu przeciwdziałania temu zjawisku zasadny jest montaż wiązania elastycznego typu Cobra 8T między głównymi przewodnikami, co ograniczy ryzyko niekontrolowanego wyłamania głównych konarów. Ponadto należy wykonać cięcia sanitarne czyli usunąć posusz z korony drzewa oraz wiszący wyłamany konar. Można zachować pojedyncze martwe konary i gałęzie od strony łąki. Całość drewna po wykonanych cięciach sanitarnych rekomenduje się złożyć w stosy biocenotyczne pod okapem korony drzewa i zachować do naturalnego rozkładu. Prace powinny być wykonane przez firmę arborystyczną z kwalifikacjami w zakresie pracy przy pomnikach przyrody. Ze względu na tendencję do wyłamań należy zamontować tablicę informującą o niebezpieczeństwie w pobliżu drzewa w czasie silnych wiatrów.
Całą ekspertyzę zamieścimy wkrótce.
Wykonanie takiej profesjonalnej oceny, aby wiedzieć jak dbać o pomnik przyrody, było możliwe dzięki dofinansowaniu ze środków programu „Działaj Lokalnie” Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności, realizowanego przez Akademię Rozwoju Filantropii w Polsce oraz Fundacji na rzecz Collegium Polonicum oraz Gminy Słońsk. Teraz pozostaje wykonać zalecenia dla bezpieczeństwa ludzi i zachowania drzewa.
